NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH SỬ LÝ KHI BỊ BỎNG LẠNH

► Nhiều người cho rằng tình trạng bỏng lạnh không gây ảnh hưởng nhiều đến da nên thường có tâm lý thờ ơ, ít quan tâm đến vết thương. So với tình trạng bỏng do nhiệt độ cao thì vết thương do bỏng lạnh có thể phục hồi nhanh hơn. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân sơ cứu da không đúng cách sẽ khiến tình trạng vết bỏng lạnh càng trở nên nghiêm trọng.

1. Bỏng lạnh là gì?

♦ Bỏng lạnh hay còn gọi là phỏng lạnh là tình trạng mô sống ở người bị đông cứng và tổn thương do tiếp xúc với nhiệt độ quá thấp (-0,55°C). Bỏng lạnh thường gặp ở bàn tay, bàn chân, mũi và tai.

♦ Phỏng lạnh có thể là một loại vết thương rất nghiêm trọng. Các mô có thể mất nhiều tuần để phục hồi. Bệnh nhân có thể mất da, ngón tay, ngón chân cũng như bị dị tật và đổi màu. Những người bị bỏng lạnh còn có thể bị hạ thân nhiệt.

2. dấu hiệu nhận biết khi bị bỏng lạnh

2.1 Các dấu hiệu và triệu chứng ở giai đoạn đầu

♦ Da lạnh

♦ Nhói đau

♦ Cảm giác bị kim châm, tê, xúc giác giảm hoặc đỏ da.

Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời ở giai đoạn này, người bệnh chỉ bị sưng nhẹ và tróc da.

2.2 Giai đoạn thứ hai của bỏng lạnh

♦ Da bắt đầu tái đi và chuyển sang màu trắng hoặc màu nhạt.

♦ Bề mặt làn da có thể xuất hiện đốm, màu xanh hoặc màu tím.

♦ Người bệnh có thể thấy đau nhói, rát và sưng.

♦ Khi vùng da bị bỏng được làm ấm lại, có thể sẽ xuất hiện các vết phồng rộp và các mô chết có màu đen, xanh hoặc xám đậm (bị thối).

2.3 Ở giai đoạn cuối

♦ Phỏng lạnh làm ảnh hưởng đến tất cả các lớp da, bao gồm cả các mô nằm bên dưới.

♦ Người bệnh sẽ có cảm giác tê, mất tất cả cảm giác lạnh, đau hoặc khó chịu ở vùng bị ảnh hưởng.

♦ Khớp hoặc cơ thể không còn hoạt động.

♦ Khi vùng da bị bỏng lạnh được làm ấm lại, các vết phồng rộp lớn xuất hiện sau 24-48 tiếng.

♦ Sau đó, khu vực này sẽ chuyển sang màu đen và cứng như các mô chết.

3. Nguyên nhân nào gây ra tình trạng bỏng lạnh?

♦ Bỏng lạnh thường có nguyên nhân là do da tiếp xúc trực tiếp với nước đá hoặc vật gì khác rất lạnh trong một thời gian dài. Theo đó, việc chườm đá hoặc chườm lạnh được sử dụng để điều trị các cơ bắp bị đau sau chấn thương có thể gây bỏng lạnh nếu chườm trực tiếp lên da trần. Ngoài ra, khi tiếp xúc lâu với tuyết, thời tiết lạnh hoặc trời đầy gió cũng có thể gây bỏng da nhiệt độ thấp.

♦ Khi da bị bỏng lạnh, thành phần nước trong các tế bào trên da cũng sẽ bị đóng băng, tạo thành các tinh thể băng sắc nhọn và có thể vô tình làm hỏng cấu trúc tế bào da. Song song đó, các mạch máu gần da cũng bắt đầu co lại. Tình trạng này sẽ làm giảm lưu lượng máu đến các khu vực bị ảnh hưởng, gây ra tổn thương da lan rộng thêm.

♦ Mỗi người đều có thể gặp phải nhiều nguy cơ bị bỏng lạnh và các chấn thương da do lạnh khác nếu dành nhiều thời gian trong điều kiện lạnh giá hoặc gió tốc độ cao và không ăn mặc phù hợp với những điều kiện đó.

♦ Ngoài ra, các thói quen và tình trạng lối sống cũng có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến tuần hoàn hoặc khả năng phát hiện thương tổn trên da cũng có thể làm tăng nguy cơ bỏng lạnh. Cụ thể là một người sẽ có nguy cơ mắc bỏng lạnh cao hơn nếu được dùng các loại thuốc làm giảm lưu lượng máu đến da, chẳng hạn như thuốc chẹn beta, mắc mắc bệnh đái tháo đường, bệnh lý mạch máu ngoại vi, hoặc các tình trạng khác làm suy giảm tuần hoàn tại chỗ hay tuần hoàn hệ thống nói chung.

♦ Bên cạnh đó, người mắc bệnh thần kinh ngoại biên hoặc các tình trạng khác làm giảm khả năng phát hiện tổn thương da sẽ làm tăng thời gian tiếp xúc với nhiệt độ lạnh, càng dễ dẫn đến khả năng bỏng lạnh. Ngoài ra, do cấu trúc làn da mỏng manh, trẻ nhỏ có lớp mỡ dưới da mỏng và người lớn tuổi đã bị teo lớp mỡ dưới da, những tình trạng này cũng làm tăng nguy cơ bị bỏng lạnh lên cao hơn.

4. Cách sơ cứu da khi bỏng lạnh như thế nào?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ bỏng lạnh nêu trên, những việc cần làm như sau:

Đến bệnh viện càng sớm càng tốt!

♦ Bảo vệ vùng da bị ảnh hưởng khỏi bị tổn thương thêm bằng cách quấn lại trong nhiều lớp quần áo khô, chăn ấm, khăn tắm hoặc thậm chí là giấy báo.

♦ Nếu không thể đến bệnh viện sớm hoặc các triệu chứng rất nhẹ, hãy bắt đầu chườm ấm và băng lại vùng bị ảnh hưởng. Cách chườm ấm là sử dụng nước ấm, đặt phần da bị ảnh hưởng vào nước ấm 37-39°C, tránh dùng nước có nhiệt độ cao hơn vì dễ gây kích ứng da hay gây tổn thương da thêm.

Để ngăn ngừa các thương tích da do bỏng lạnh trở nên tồi tệ hơn, cần phải:

♦ Đừng làm nóng vùng da bị ảnh hưởng một cách thô bạo vì sẽ tăng tổn thương cho da

♦ Không chà xát phần da bị ảnh hưởng bằng tay hoặc bất cứ thứ gì khác vì ma sát cũng sẽ làm tăng thiệt hại cho các mô.

♦ Không làm nóng da bằng cách sử dụng bếp, lò sưởi, lửa trần vì da đang rất nhạy cảm và có thể dễ bị bỏng.

♦ Không hút thuốc hoặc uống rượu. Những điều này ảnh hưởng đến các mạch máu và lưu thông máu đến khu vực bị tổn thương.

♦ Di chuyển người bị nạn đến một môi trường ấm áp hơn. Nẹp hoặc lót đệm cho khu vực da bị ảnh hưởng để giảm thiểu những chấn thương có thể xảy ra trong quá trình di chuyển.

♦ Nếu vùng bỏng lạnh là chân thì đừng đi lại trên hai chân. Điều này có thể làm tăng tổn thương mô.

Trong trường hợp tổn thương da do bỏng lạnh mức độ nặng hay không nắm vững cách bước sơ cứu da khi bỏng lạnh, tốt nhất là nên đưa người bị nạn đến bệnh viện để đánh giá càng sớm càng tốt. Tình trạng tê cóng thường gây ra trên các vùng da và mô chết có thể cần phẫu thuật để loại bỏ và ngăn ngừa nhiễm trùng.

5. Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến bỏng lạnh?

► Bạn có thể kiểm soát phỏng lạnh nếu lưu ý vài điều sau:

♦ Uống thật nhiều nước lọc

♦ Nâng cao vùng da bị bỏng sau khi làm ấm lại

♦ Làm ấm toàn bộ cơ thể nếu được

♦ Cởi bỏ toàn bộ quần áo ẩm càng sớm càng tốt

♦ Nghe theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không được chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc trong toa được kê cho bạn

♦ Tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi diễn tiến các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe.