LÀM THẾ NÀO KHI BỊ KIẾN BA KHOANG CẮN

► Vào mùa thu, khi bắt đầu đến thời kỳ thu hoạch là lúc mà kiến ba khoang xuất hiện rất nhiều. Trong cơ thể của chúng có chứa pederin, một chất có thể gây phỏng, rộp và viêm da khi tiếp xúc. Vậy chúng ta sẽ làm gì khi bị kiến ba khoang cắn?

1. Kiến ba khoang là gì?

♦ Loài kiến ba khoang thường phân bố ở những vùng ẩm ướt, ví dụ như bờ cỏ, bụi rậm,... Vào buổi tối, chúng sẽ bay ra ngoài do bị thu hút bởi ánh sáng, đặc biệt là đèn điện.

♦ Khi bạn tiếp xúc với các đồ vật chứa dịch tiết của chúng (khăn, chăn gối, quần áo,...) có thể gây viêm da. Nguyên nhân do trong dịch tiết của loài kiến này có chứa chất pederin, một loại acid amin có độc tố cao. Theo một số nghiên cứu cho thấy, độc tố của chất pederin cao gấp 12 lần so với nọc độc của rắn ở vùng nhiệt đới.

♦ Thời gian sinh sản mạnh nhất của kiến ba khoang bắt đầu từ tháng 7 - 10. Đặc biệt là thời tiết vào mùa mưa, khi người dân gặt lúa, đốt đồng sẽ khiến kiến bay vào nhà nhiều nhất. Do đó, vào thời điểm này có nhiều trường hợp bị kiến ba khoang cắn nhất.

2. Nguyên nhân bị kiến ba khoang đốt

♦ Kiến ba khoang thường tìm thấy trên ruộng đồng, trường học, ký túc xá, khu nhà trọ, nhà ở tập thể, chung cư cao tầng hoặc nơi có nhiều cây cối xung quanh. Khi ruộng xuất hiện sâu cuốn lá, rầy nâu, kiến ba khoang sẽ tìm đến chui vào tổ sâu và ăn thịt từng con. Kiến cũng thường xuất hiện ở khu chung cư cao tầng, nơi tập trung nhiều ánh đèn huỳnh quang để ăn các loại côn trùng trong nhà. 

♦ Trong mùa mưa bão, lũ lụt, kiến sẽ di cư đến vùng khô ráo hơn. Sau khi kết thúc những ngày mưa lũ làm ngập ruộng đồng, ao hồ, vào ban đêm, kiến ba khoang sẽ theo ánh đèn bay vào nhà. nếu kiến ba khoang vào bể tắm, bồn tắm; bám vào khăn mặt, quần áo; rơi vào mặt, cổ, thân mình, nếu chúng ta không chú ý, giơ tay đập, quệt, chà sát chúng trên da sẽ gây ra tổn thương da, tạo ra mảng viêm đỏ, rộp mủ, tiết dịch, các tổn thương này có thể lan ra các vùng da xung quanh.

3. Bị kiến ba khoang đốt có dấu hiệu gì?

 Đặc điểm lâm sàng bị viêm da do kiến ba khoang đốt

♦ Viêm da do kiến ba khoang có thể bị nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng tùy theo độc chất xâm nhập qua da.

♦ Viêm da thường xuất hiện ở vùng hở như mặt, cổ, ngực, vai, gáy, tay.

♦ Tổn thương cơ bản có dạng dát đỏ, thành vệt, thành đám, theo chiều tay quệt, nền hơi cộm, trên có mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ li ti ở giữa, có vùng hơi lõm màu vàng nâu, hình tròn hoặc bầu dục.

♦ Thương tổn tiếp tục xuất hiện dù không còn sự hiện diện của kiến ba khoang nếu ngứa gãi quệt ra vùng da lành, đặc biệt là các vùng nếp gấp.

♦ Cảm giác rát bỏng tại chỗ, thương tổn trên diện rộng  có thể sốt nhẹ, nổi hạch lân cận.

4. Bị kiến ba khoang đốt phải làm sao?

♦ Khi bị côn trùng đốt, nhất là với kiến ba khoang, cần nhanh chóng tiến hành xử lý vết đốt để tránh da bị tổn thương nặng.

♦ Khi bị kiến ba khoang đốt, nếu sơ cứu đúng cách thì những tổn thương trên da sẽ dịu đi rất nhiều. Cụ thể, khi bị kiến ba khoang đốt cần dùng cồn 70 độ hoặc xà phòng dịu nhẹ rửa sạch vùng da bị thương tổn để giúp giảm khó chịu do tổn thương trên da.

♦ Sau đó đến ngay Bác sĩ Da Liễu để được khám và điều trị kịp thời tránh những biến chứng không đáng có.

♦ Lưu ý tuyệt đối không sử dụng tự ý mua thuốc điều trị theo hướng zona hoặc giời leo, tự ý bôi các thuốc màu , lá cây hoặc sử dụng các biện pháp dân gian khác làm cho vết thương bị loét, lan rộng thậm chí nhiễm trùng.

5. Đối tượng nào dễ bị tổn thương do kiến ba khoang

► Những đối tượng sau có nguy cơ cao bị tổn thương da do kiến ba khoang cắn:

♦ Thường xuyên làm việc ngoài trời: khả năng tiếp xúc nhiều với môi trường sống của kiến ba khoang (ruộng đồng, vườn tược,…).

♦ Sống ở khu vực gần đồng ruộng, ẩm thấp: là nơi thuận lợi cho kiến ba khoang sinh sôi và phát triển.

♦ Làm việc dưới ánh đèn huỳnh quang vào ban đêm: vì kiến ba khoang bị thu hút bởi ánh sáng đèn huỳnh quang.

♦ Trẻ em: trẻ thường hiếu động, dễ vô tình chạm vào kiến ba khoang.

♦ Người sống ở chung cư cao tầng.

6. Kiến ba khoang cắn bôi gì?

6.1 Khi bị kiến ba khoang cắn, hầu hết mọi người đều thắc mắc kiến ba khoang cắn bôi gì nhanh khỏi?

♦ Bạn cần lưu ý rằng phải hành động ngay lập tức để điều trị vết thương đúng cách và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Bôi loại thuốc phù hợp và cách điều trị kịp thời đối với vết cắn của kiến ba khoang sẽ đảm bảo phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu sự khó chịu.

♦ Trước tiên, việc sơ cứu nhanh chóng là rất cần thiết để trung hòa độc tố và giảm nguy cơ phồng rộp do chất tiết của kiến gây ra. Bạn có thể bắt đầu bằng cách rửa vùng bị ảnh hưởng bằng cồn 70 độ hoặc betadine. Trong trường hợp không có các dung dịch sát trùng này, có thể dùng xà phòng thay thế và nên rửa kỹ nhiều lần. Xử lý vết thương đúng cách trong giai đoạn đầu là điều tối quan trọng để giảm thiểu tác động của chất độc của kiến lên da của bạn.

♦ Tiếp đó, mức độ nghiêm trọng của vết kiến cắn sẽ quyết định phương pháp điều trị thích hợp. 

6.2 Đối với các trường hợp nhẹ (chỉ có đốm đỏ)

♦ Sử dụng các sản phẩm dịu nhẹ phù hợp để làm dịu da.

♦ Với thời gian và sự chăm sóc thích hợp, tình trạng da sẽ trở lại bình thường.

6.3 Đối với tổn thương ở mức độ vừa phải

♦ Sát trùng vết thương bằng các dung dịch như hồ nước, betadine, hoặc milian.

♦ Cân nhắc sử dụng thuốc mỡ có chứa steroid hoặc kháng sinh để giảm viêm và ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn.

♦ Nếu ngứa nhiều, có thể dùng thuốc kháng histamin hoặc thuốc giảm đau để giảm đau.

6.4 Đối với các vết thương nghiêm trọng

♦ Trong trường hợp vết thương do kiến cắn nghiêm trọng, điều quan trọng là phải nhanh chóng tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia y tế. Bác sĩ chuyên khoa sẽ đánh giá toàn diện và chỉ định điều trị thích hợp để ngăn chặn sự lây lan của khu vực bị ảnh hưởng và tránh bội nhiễm. Thuốc kháng sinh có thể được kê đơn để cải thiện tình trạng và nếu vết thương khô, có thể nên dùng kem kháng sinh theo hướng dẫn.

7. Những điều cần lưu ý khi bị kiến ba khoang cắn

♦ Khi bị kiến ba khoang cắn, việc chuẩn bị sẵn sàng và biết cách ứng phó sẽ tạo nên sự khác biệt. Dưới đây là các mẹo cần thiết để xử lý kiến ba khoang cắn một cách an toàn và ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn.

7.1 Quan sát và điều trị thận trọng

♦ Nhận thức được các triệu chứng và sự tiến triển của tổn thương là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị thích hợp nhất. Tuy nhiên, hãy thận trọng khi sử dụng thuốc như acyclovir, một loại thuốc kháng virus. Dùng quá mức có thể dẫn đến tổn thương nặng hơn và làm phức tạp quá trình điều trị. Điều quan trọng là phải tuân theo liều lượng quy định.

7.2 Tránh gãi

♦ Hãy cố gắng không gãi vết kiến cắn, vì điều này có thể làm vết loét rộng ra và dẫn đến các biến chứng nặng hơn. Bàn tay chúng ta chứa vô số loại vi khuẩn và bụi bẩn sẽ kéo theo nguy cơ nhiễm trùng. Gãi vết thương cũng có thể làm lan chất tiết của kiến ra các khu vực xung quanh, gây thêm tác hại.

7.3 Thực hiện các biện pháp phòng chống kiến ba khoang

► Thực hiện các biện pháp phòng chống kiến ba khoang có thể làm giảm đáng kể nguy cơ bị kiến cắn. Kết hợp các thực hành sau vào thói quen hàng ngày của bạn:

♦ Ngủ trong màn và tránh sử dụng đèn LED hoặc đèn neon vào ban đêm để giảm thiểu sự thu hút kiến.

♦ Đóng cửa và kéo rèm để ngăn kiến ra khỏi không gian sống.

♦ Hạn chế sử dụng đèn ở khu vực ngoài trời.

♦  Đối với những người làm việc trên cánh đồng, nên sử dụng đồ bảo hộ như găng tay, ủng, mũ, khẩu trang và quần áo bó sát để che chắn khi gặp kiến.